Hizmet üretim stoku uygulaması

Yazar: Eser Sevinç

Tarih: 27.08.2025

"Hizmet üretim stoku" kavramı, klasik anlamda mal üreten işletmelerdeki stok kavramından farklıdır, çünkü hizmetler soyut, depolanamayan ve anlık tüketilen niteliktedir. Ancak muhasebe ve yönetim açısından bazı hizmet işletmelerinde “stok benzeri” bir yaklaşım kullanılır.

1. Tanım

Hizmet üretim stoku, firmaların sunduğu hizmetleri gerçekleştirmek için katlanılan ancak henüz gelir olarak kaydedilmemiş maliyetlerin izlendiği hesap grubudur.

  • Mal üretiminde "yarı mamul" veya "mamuller" gibi stok hesapları varken, hizmet işletmelerinde henüz tamamlanmamış ya da müşteriye fatura edilmemiş hizmetler bu hesapta izlenir.
  • Türkiye Tekdüzen Hesap Planı’nda bu işlev için genellikle 154 – Hizmet Üretim Maliyeti ve 155 – Yarı Mamuller – Üretim benzeri hesaplar kullanılır.

2. Kullanım Alanı

Hizmet üretim stoku şu durumlarda ortaya çıkar:

  • Uzun süreli hizmet projeleri: İnşaat, danışmanlık, yazılım geliştirme, denetim, mühendislik projeleri gibi işler tamamlanmadan hemen faturalandırılamaz.
  • Dönemsellik ilkesi gereği, raporlama döneminde tamamlanmamış hizmetlere ait maliyetler “hizmet üretim stoku”nda bekletilir.
  • Hizmet tamamlandığında veya fatura edildiğinde bu stok, Gelir Tablosu’na gider/maliyet olarak aktarılır.

3. Muhasebe İşleyişi (örnek)

  1. Maliyetlerin kaydı:

    • Personel giderleri, dışarıdan sağlanan hizmetler, kullanılan malzemeler vb. maliyetler “Hizmet Üretim Maliyeti” hesabına borç kaydedilir.

     

    154 Hizmet Üretim Maliyeti    XXX     335 Personele Borçlar           XXX     320 Satıcılar                   XXX

  2. Dönem sonunda bitmeyen hizmetler (tamamlanmamış işler) stok hesabında bırakılır.

  3. Hizmet tamamlandığında:

    • “Hizmet Üretim Maliyeti” ilgili satış maliyetleri hesabına aktarılır.

     

    622 Satılan Hizmet Maliyeti   XXX     154 Hizmet Üretim Maliyeti      XXX

4. Yönetimsel Kullanım

  • Proje takibi: Devam eden işlerin hangi aşamada olduğu ve ne kadar maliyet yüklendiğini görmek için.
  • Karlılık analizi: Tamamlanan projelerde hizmet maliyeti ile elde edilen geliri karşılaştırmak için.
  • Bütçe kontrolü: Özellikle danışmanlık, yazılım, mühendislik firmalarında proje bazlı maliyetleri kontrol etme aracı olarak kullanılır.

✅ Özet:
Hizmet üretim stoku, hizmet işletmelerinde henüz tamamlanmamış veya fatura edilmemiş işlerin maliyetlerini gösteren muhasebe kalemidir. Mal üretimindeki stok kavramının hizmet sektörüne uyarlanmış hâlidir ve hem dönemsel raporlama hem de proje bazlı maliyet kontrolü için kullanılır.

Geri Dön

Yazımız hakkında görüş ve önerileriniz için esersevinc@gmail.com adresine eposta gönderebilirsiniz.