YMMNET

Ücretsiz izin koşulları ve uygulaması

Yazar: Eser Sevinç

Tarih: 18.08.2025

Ücretsiz izin, işverenin tek taraflı kararıyla doğrudan uygulanabilen bir yöntem değildir. Türk İş Hukuku’nda (4857 sayılı İş Kanunu) ücretsiz izin için işçi rızası esastır. Ancak bazı istisnalar ve özel durumlar vardır. Adım adım şöyle ilerlemeniz gerekir:

1. Normal Koşullarda (Genel Uygulama)

• İşçi onayı alınmadan ücretsiz izin verilemez.
  • İşveren işçiyi zorla ücretsiz izne çıkarırsa, bu durum iş sözleşmesinin esaslı değişikliği sayılır. İşçi bu nedenle haklı nedenle iş akdini feshedebilir (kıdem tazminatı hakkı doğar).
• İşveren, ücretsiz izin için işçiye yazılı teklif yapar. İşçi de yazılı olarak kabul ederse uygulanır.
• Ücretsiz izin süresinde:
  • İş sözleşmesi askıda olur.
  • İşçi ücret ve yan hak alamaz, ancak işçilik hakları (kıdem gibi) işlemeye devam eder.

2. Zorunlu ve Olağanüstü Durumlarda

Bazı durumlarda işverenin tek taraflı olarak ücretsiz izin hakkı vardır:

• Covid-19 sürecinde Geçici 10. madde ile işveren tek taraflı ücretsiz izin verebiliyordu. Ancak bu düzenleme 2023’te sona erdi.
• Toplu işçi çıkarma sürecinde veya işin geçici olarak durması gibi hallerde, işverenin ücretsiz izin yoluna gitmesi fiilen gündeme gelebilir; fakat yine de işçi onayı aranır.

3. Uygulamada İzlenecek Yol

1. İşçiye yazılı bildirim yapılır:
   • İşveren, hangi sebeple, hangi tarihler arasında ücretsiz izin planladığını açıkça belirtir.
2. İşçinin yazılı onayı alınır.
   • Onay olmadan ücretsiz izin uygulanamaz.
3. İş sözleşmesi askıya alınır.
   • Bu süre zarfında işçi çalışmaz, ücret almaz, SGK bildirimi yapılmaz.
   • SGK’ya “eksik gün nedeni” olarak “05 – Ücretsiz İzin” kodu ile bildirilir.
4. İzin bitiminde işçi işbaşı yapar.

4. Dikkat Etmeniz Gerekenler

• İşçinin rızası olmadan ücretsiz izin uygulamak, işçiye haklı fesih hakkı verir.
• İşçiyi sürekli ücretsiz izinde tutmak, kötüye kullanım sayılabilir.
• Yıllık izin hakkı ile karıştırılmamalıdır. Yıllık izin işçinin hakkıdır, ücretsiz izin ise işveren ve işçi anlaşması ile mümkündür.

📌 Özetle:
Türkiye’de işçiyi ücretsiz izne çıkarabilmeniz için işçinin yazılı onayını almanız gerekir. Onay olmadan tek taraflı ücretsiz izin uygulayamazsınız. SGK bildirimi de “05 – Ücretsiz İzin” koduyla yapılır.

Yazımız hakkında görüş ve önerileriniz için esersevinc@gmail.com adresine eposta gönderebilirsiniz.