KÜMİ FRS UYGULAMASI

KÜMİ FRS UYGULAMASI

Bu çalışmamızda hem MSUGT hem TDHP çerçevesinde hazırlanan finansal tabloların KÜMİ FRS’ye göre çevriminde göz önünde bulundurulması gereken konuları belirteceğiz.

MSUGT ile KÜMİ FRS arasındaki işlemler

Bağımsız denetime tabi olmayan küçük ve mikro işletmeler için gerçeğe uygun ve ihtiyaca uygunluğu esas alan finansal raporlama standartı (FRS) gereksinimi doğmuştur. Çünkü MSUGT uygulayan işletmelerin finansal tablolarını kısmen gerçeğe uygun hazırlayamadıkları ortaya çıkmıştır. Bu amaçla KGK tarafından BOBİ FRS ve TMS/TFRS’ye göre daha sade biçimde olan KÜMİ FRS oluşturulmuştur.

Bilanço esasına göre defter tutan işletmeler, belirlenmiş hadleri aşmaları halinde hem MSUGT/VUK’a göre hem de KÜMİ FRS’ye göre finansal tablo hazırlayacaklardır. Belirlenmiş hadleri aşamayan işletmeler KÜMİ FRS kapsamı dışında bırakılacaktır.

Finansal tablolar finansal bilgi taşırlar. Finansal bilgiler finansal tablo kullanıcılarının sağlıklı karar vermesine yardımcı olurlar. Finansal bilgilerin fayda sağlayabilmesi için temel ve destekleyici olarak adlandırılan 2 tür niteliksel özelliklere gereksinimi bulunur.

Temel Niteliksel Özellikler

• İhtiyaca Uygunluk,
• Gerçeğe Uygun Sunum.

Destekleyici Niteliksel Özellikler

• Karşılaştırılabilirlik,
• Doğrulanabilirlik,
• Zamanında Sunum,
• Anlaşılabilirlik.

Temel niteliksek özelliklerden ihtiyaca uygunluk, finansal bilginin finansal tablo kullanıcılarının kararlarını etkileyebilecek güçte olmaları, yani önemli olmaları demektir. Ayrıca finansal tahminlerde kullanılabilmesi için teyit edilebilir olması da ihtiyaca uygunluğun bir unsurudur.

Gerçeğe uygun sunum, finansal tabloların tam olarak, tarafsız olarak ve hatasız olarak bilgi içermesi gereğidir. Gerçeğe uygun sunum finansal tablolardaki bilgilerin kusursuzluğa (Doğruluğa) yakın biçimde oluşturulmasını gerektirir.

Destekleyici niteliksek özelliklerden karşılaştırılabilir olma, finansal bilgilerin bir biriyle tutarlı olmasını ve benzer işlemlerde değişmeyen muhasebe politikalarına göre üretilmiş olmasını gerektirir. Doğrulanabilirlik özelliği finansal bilgilerin örneğin fiziki sayım gibi doğrudan veya harici bir yöntemle yeniden hesaplanması gibi dolaylı olarak doğrulanabilmesini gerektirir. Finansal tabloların zamanında sunumu ihtiyaca uygunluğa hizmet etmek amacıyla finansal tablo kullanıcılarının karar almasında yerinde ve zamanında hazırlanmış olmayı gerektirir. Anlaşılabilirlik özelliği finansal tablolardaki bilgilerin kullanıcılarının anlayabileceği açıklıkta olmasını, karmaşıklık içermemesini gerektirir.

Finansal tablolar nedir? İşletmenin muhasebe bölümünün raporlama fonksiyonu gereği belli standartlara göre hazırladığı, işletmenin finansal bilgilerinin gösterildiği mali tablolardır.

KÜMİ FRS’ye göre finansal tablolar nelerdir? KÜİM FRS gerçeğe uygun ve ihtiyaca uygunluğu esas alan finansal tabloları içermekte olup, FRS KÜMİ FRS’de finansal tablolar seti aşağıdaki gibi açıklanmıştır:

• Finansal Durum Tablosu,
• Kar veya Zarar Tablosu,
• Dipnotlar.

KÜMİ FRS’nin finansal tablolar seti MSUGT’ye ve BOBİ FRS’ye uygundur, ancak doğrulanabilirlik özelliğine sahip olmamasından dolayı, TMS/TFRS’ye uygun değildir. Her ne kadar KÜMİ FRS doğrulanabilirlik ilkesine yer vermese dahi, her hangi bir denetime tabi tutulduğunda doğrulanabilirlik özelliğinin denetlenmesi söz konusu olacağından, hazırlanan finansal tabloların doğasında bu ilke bulunacaktır.

MSUGT ile aynı finansal tablolar setine sahip olan KÜMİ FRS’nin finansal tablolarındaki finansal bilgiler BOBİ FRS finansal bilgi özelliklerine sahiptir. Bu açıdan KÜMİ FRS, MSUGT ile BOBİ FRS arasında bir yere sahiptir.

KÜMİ FRS’nin tabi olduğu finansal bilgi özellikleri nelerdir? Bunlar muhasebe politikaları, muhasebe tahminlerinde değişiklikler ve hatalar biçiminde açıklanmakta olup TFRS ve BOBİ FRS ile birlikte KÜMİ FRS finansal tablolarında bulunması gereken özelliklerdir. Başka bir değişle, MSUGT’ye göre hazırlanmış finansal tabloların yeniden düzenlenmesini gerektiren özelliklerdir.

Muhasebe politikaları özelliği, finansal tabloların hazırlanmasında ve sunulmasında işletmeler tarafından kullanılan belirli ilkeler, esaslar, gelenekler, kurallar ve uygulamalar bulunmasını ve bunlara uygun finansal tablolar hazırlanmasını gerektirir. İşletmeler gerçeğe uygun sunumu gerçekleştirebilmek adına finansal tablolarının hazırlanmasında tercih ettikleri yöntemlerin bulunmasını ve bunların uygulanmasını gerçekleştirirler. Örneğin, duran varlıklarda uygulanacak amortisman yöntemi, yeniden değerleme yöntemi gibi yöntemlerin uygulanma şekilleri gibi özellikler muhasebe politikasını oluşturmaktadır.

KÜMİ FRS’ye göre, belirlenmiş bir muhasebe politikası varsa, işletme bu muhasebe politikasını uygular. Eğer bu konuda seçimlik haklar var ise, işletme gerçeğe uygun sunumu gerçekleştirmek için en uygun muhasebe politikasını seçer ve uygular.

Muhasebe politikasının değiştirilmesi gerektiğinde, bu politika baştan beri olmak üzere geriye dönük olarak uygulanır. Ancak, baştan beri uygulamak mümkün değilse, cari döneme ve en yakın karşılaştırma yapılacak döneme uygulanacaktır. Örneğin 2023 yılı içerisinde bir muhasebe değişikliği oldu ise, bu politika değişikliği 2022 yılı başından itibaren uygulanacaktır. Değişiklik sonucu ortaya çıkan kar veya zarar ise Geçmiş Yıl Karları/Geçmiş Yıl Zararları hesabında izlenecektir.

Muhasebe tahmini, hesapların tutarlarının kesin olarak belirlenemeyip yaklaşık olarak kestirilmesi işlemidir. Muhasebe tahminlerinin değiştirilmesi finansal tablolardaki finansal bilgileri raporlanmasını (Kârı veya zararı) etkileyebilecek düzeyde olabilecektir. Bu durumda, değişikliklerin ileriye doğru yapılması gerekir. Tahmin değişikliği yalnızca cari dönemi ilgilendiriyorsa, cari dönemde kâr veya zarar hesaplarında ekleme yapılır. Ancak gelecekteki dönemleri de ilgilendiriyorsa, hem cari dönemde hem de gelecek dönemin kâr veya zarar hesaplarında değişiklikler yapılır.

Finansal tabloların hazırlanmasında hata ve yanlışlıklar finansal tablo kalemlerinin tanınması, ölçülmesi, sunulması ve açıklanması aşamalarında ortaya çıkabilir. Kasıtlı yapılan hatalara muhasebe hilesi denilir.

Önemsiz dahi olsa hata içeren muhasebe tabloları KÜMİ FRS’ye uygun değillerdir. Geriye dönük olarak hata ve yanlışlıkların giderilmesi gerekir. Cari dönemde yapılan hatalar cari dönemde, geçmiş dönemde yapılan hatalar ise geriye dönük olarak düzeltilmelidir. Ancak, geçmiş dönemde yapılan hataların düzeltilmesi sonucu ortaya çıkan kâr veya zarar cari dönemin kâr veya zararına eklenmeyecektir.

Geçmişte yapılan hataların düzeltilmesi karşılaştırmalı en erken dönemde düzeltilir. Eğer daha da eski bir dönemde hatalı işlem yapılmışsa, karşılaştırmalı en erken dönemin açılış bakiyeleri düzeltilmelidir.

Raporlama döneminden sonra gerçekleşen olaylar da KÜMİ FRS’ye göre finansal tablolar hazırlanırken gerçeğe uygun sunum adına dikkate alınması gereken özelliklerden birisidir. Raporlama döneminden sonra gerçekleşen olaylar düzeltme gerektiren ve düzeltme gerektirmeyen olaylar olarak ikiye ayrılır: Teyit edilebilen işlemler düzeltme gerektirirken, teyit edilemeyen olaylar düzeltme gerektirmezler.

• Düzeltme gerektirmeyen olaylar: Bunlar işletme yönetiminin bilgisi içerisinde ve kontrolü altında gerçekleşen olaylardır. Örneğin belirli ticari faaliyetlerin sonlandırılması, yeni ortaklıkların veya birleşmelerin gerçekleştirilmesi olayları düzeltme gerektirmemektedir.
• Düzeltme gerektiren olaylar: Dönem sonu varlığı teyit edilebilen olaylar düzeltme gerektirirler. Gerçeğe uygun sunumu gerçekleştirebilmek adına teyit edilebilen olaylar düzeltme gerektirir. Örneğin raporlama dönemi sonrasında stok satışı yapılması, stok değer düşüklüğü varlıklar ile ilgili düzeltme yapılmasını gerektirir. Kâr üzerinden ödenecek tutarlar da raporlama dönemi sonrasında belirlendi ise, yükümlülüklere bağlı olaylar kaynaklı hesapların da düzeltilmesi gerekecektir.

TDHP ile KÜMİ FRS arasındaki işlemler

Çalışmamızın bu bölümünde TDHP’na uygun olarak hazırlanan finansal tabloların KÜMİ FRS’ye uygun çevrimlerinde neler yapılması gerektiği konuları anlatılacaktır.

Bilanço Dönüşümü

Temel mali tablolar arasında yer alan bilançonun KÜMİ FRS’ye çevriminde aşağıda belirtilen işlemler yapılacaktır.

Aktifler

Dönen Varlıklar Bölümünün Çevrimi: 

Bilançonun aktifleri içerisinde yer alan Dönen Varlıklar bölümü 12 ay içerisinde nakte dönüşmesi beklenen varlıklar olarak tanımlanır: Cari dönem içerisinde tüketilmesi beklenen varlıklardır. KÜMİ FRS ve MSUGT arasında işleyiş farklılıkları vardır.

Hazır Değerler/Nakit ve Nakit Benzerleri

100 Kasa Hesabı

Türk lirası olarak kullanılan kasa kesabı itibari değer ile kaydedilmekte olup, TDHP ile KÜMİ FRS arasında Türk Lirası Kasa hesabı için farklılık bulunmamaktadır. Ancak gruplandırma adları değiştirilmiştir.

Dönem sonlarında Türk lirası kasa hesabı için değerleme yapılması gerekmemekte, ancak döviz kasa hesabı için değerleme yapılması gerekmektedir. Değerleme farkları 664/674 Kur Farkı Kazançları/ Kur Farkı Zararları hesabında izlenecektir. TDHP’ye göre bu farklar 646/656 Kambiyo Kârları/Zararları hesabında izlenmekteydi. Bu durum gelir tablosunda sonucu değiştirmemekle birlikte, hesapların kullanımları farklı yerlerde olmaktadır.

Örnek:

FAC A.Ş. 25 Kasım 2022 tarihinde kasasında bulunan 1.000 ABD dolarını döviz kuru 18,6406 TL iken satın almış olsun. Yıl sonunda döviz alış kuru 18,6983 TL olup değerleme işlemi aşağıdaki gibi olacaktır:

101 Alınan Çekler Hesabı

Alınan çekler nominal değeri ile kaydedilir. Yabancı para ile alınan çekler ilk edinimdeki efektif alış kurundan kaydedilecek olup, dönem sonu değerlemeleri yapılacak, varsa farklar KÜMİ FRS için 664/674 Kur Farkı Kazançları/ Kur Farkı Zararları hesabında izlenecektir. Hesabın işleyişi TDHP ile aynıdır.

102 Bankalar Hesabı

Vadesiz TL mevduat kaydında farklılık bulunmamakla birlikte, vadeli mevduat hesaplarında kayıt farklılıkları bulunmaktadır.

KÜMİ FRS’de vadeli mevduat hesapları ile ilgili net açıklamalar bulunmamaktadır. Bu yüzden vade ayrımı yapılmaksızın tüm hesaplar 102 Bankalar Hesabında izlenmelidir.

103 Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri (-)

Hesabın kaydedilmesinde KÜMİ FRS ile TDHP arasında farklılık bulunmamaktadır. Ancak vadeli çekler söz konusu olduğunda, özün önceliği kavramına göre, 322 Verilen İleri Tarihli Çekler Hesabının kullanılması gerekir.

108 Diğer Hazır Değerler

TDHP’ye göre, günümüzde vadesiz kredi kartı ile yapılan satışların izlendiği hesap, KÜMİ FRS’ye göre gerçeğe uygun değeri göstermek üzere kullanılacak olup, işlemin özelliğine göre aşağıda belirtilen hesaplarda muhasebe işlemleri yapılacaktır:

Menkul Kıymetler/ Finansal Yatırımlar ve Türev Araçları

110 Hisse Senetleri

Borçlanma aracı niteliğindeki finansal varlık ve yükümlülükler ilk defa finansal tablolara alınırken, bunların edinimiyle veya ihracıyla doğrudan ilişkilendirilebilen işlem maliyetlerinin tamamı gider olarak kâr veya zarara yansıtılır. Bu açıdan KÜMİ FRS ile TDHP arasında farklılık bulunmamaktadır.

111 Özel Kesim Tahvil, Senet ve Bonoları

KÜMİ FRS’ye göre, finansal borçlanma araçlarının ilk edinim bedelinin piyasa bedeli olarak ölçülmesini gerekir. Edinim sırasında katlanılan maliyetlerin ise doğrudan gider olarak izlenmesi gerekecektir. Bu açıdan KÜMİ FRS ile TDHP arasında farklılık bulunmamaktadır, ancak dönem sonu değerlemelerinde etkin faiz yöntemi ve maliyetlerin itfa edilmiş değeri ile değerleme yapılmasını öngörmüştür.

Örnek:

FAC A.Ş. özel kesim tarafından ihraç edilen nominal değeri 25.000 TL olan kupon faiz ödemeleri 6 aylık ve 300 TL olarak 2 yıllık vadesi olan bu tahvili 25 TL komisyon bedeli ödemek suretiyle 22.500 TL’ye 1 Mayıs 2022 tarihinde satın almıştır. 31 Aralık 2022 tarihinde değerleme işlemi yapılmamıştır. Daha sonra bu tahvili 1 Nisan 2023 tarihinde 24.000 TL’ye satmıştır.

112 Kamu Kesim Tahvil, Senet ve Bonoları

KÜMİ FRS’ye göre, bu hesabın işleyişi 111 Özel Kesim Tahvil, Senet ve Bonoları Hesabı ile uyumludur.

118 Diğer Menkul Kıymetler

KÜMİ FRS’ye göre, menkul kıymetler içerisinde türev araçlar hariç, diğer tüm finansal araçlar (menkul kıymetler) 117 Diğer Finansal Yatırımlar Hesabında izlenecektir.

119 Menkul Kıymet Değer Düşüklüğü Karşılığı (-)

KÜMİ FRS’ye göre, finansal varlıkların değer düşüklükleri 118 Finansal Yatırımlar değer Düşüklüğü Karşılıkları (-) Hesabından izlenir. Finansal yatırımların değer düşüklüğü, 657 Nakit ve Nakit Benzeri Varlıklar ile Menkul Kıymet Yatırımlarına İlişkin Değer Azalış Zararları hesabına aktarılır.

Sonradan gerçekleşen olaylar neticesinde değer düşüklüğü ortadan kalkmış veya azalmış ise, 657 sayılı hesap çalıştırılmak suretiyle gerekli düzeltmeler yapılır ve fakat her hal ve takdirde varlık defter değeri tutarını aşamaz.

KÜMİ FRS hesap planında yer alan Finansal Yatırımlar Grubunda yer alan ve TDHP’den farklı olan hesaplar aşağıdaki gibidir.

Maliyetle ölçülen finansal yatırımlar 113 Maliyetle Ölçülen Finansal Yatırımlar hesabında izlenir. Örneğin borsada işlem görmeyen hisse senetlerinin iktisabında 110 hesap yerine 113 hesap kullanılacaktır.

TDHP’ye göre, 118 hesapta izlenen türev araçlar KÜMİ FRS’ye göre, 119 Türev Araçlar Hesabında izlenmelidir.

Ticari Alacaklar

Bir yıl içerisinde nakte dönüşmesi beklenen ticari ilişkilerden kaynaklanan senetli veya senetsiz alacakların izlendiği gruptur. KÜMİ FRS ile TDHP arasında farklılık bulunmamaktadır. Ancak bazı işlemlerin izlendiği hesap adları farklıdır.

120 Alıcılar/Müşteriden Alacaklar Hesabı

KÜMİ FRS ile TDHP arasında farklılık bulunmamakla beraber, muhasebe kayıtları farklı yapılacaktır.

Örnek:

FAC A.Ş. 1 Haziran 2022 tarihinde peşin bedeli 4.000 TL olan malı 2 yıl vadeli olarak 4.840 TL+KDV’ye satmıştır. %20 KDV peşin tahsil edilmiştir.

121 Alacak Senetleri

KÜMİ FRS ile TDHP tamamen birbiri ile uyumlu olup ilk ölçümler itibari değer üzerinden yapılacaktır. Dönem sonlarında reeskont işlemine tabi tutulur.

122 Alacak Senetleri Reeskontu (-)/128 Ertelenmiş Vade Farkı Gelirleri (-)

KÜMİ FRS ile TDHP tamamen birbiri ile uyumludur. Ancak TDHP’de uygulaması ihtiyari olduğu için KÜMİ FRS’de mutlaka reeskont işlemi yapılacaktır. TDHP’ye göre, 122 hesapta izlenen tutarlar  KÜMİ FRS’ye göre, 128 Ertelenmiş Vade Farkı Gelirleri (-) Hesabında izlenmelidir.

124 Kazanılmamış Finansal Kiralama Gelirleri (-)

TDHP’ye göre, leasing işletmelerinin senetsiz alacaklarının kira ödeme günü ile bugünkü değeri arasındaki farkının izlendiği 124 hesapta izlenen tutarlar  KÜMİ FRS’ye göre, 128 Ertelenmiş Vade Farkları Gelirleri Hesabında izlenmelidir. KÜMİ FRS’ye göre, 128 hesaba, gelecek aylarda kâr veya zarar hesaplarında gelir yazılacak vade farkları aktarılacaktır.

126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı

TDHP’ye göre, 126 hesapta izlenen tutarlar  KÜMİ FRS’ye göre, 134 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabında izlenmelidir.

127 Diğer Ticari Alacaklar/126 Diğer Ticari Alacaklar

TDHP’ye göre, 127 hesapta izlenen tutarlar  KÜMİ FRS’ye göre, 126 Diğer Ticari Alacaklar Hesabında izlenmelidir.

128 Şüpheli Ticari Alacaklar/127 Şüpheli Ticari Alacaklar

KÜMİ FRS ile MSUGT arasında hesabın işleyişi yönünden farklılıklar vardır. Yani, MSUGT’ye göre şüpheli ticari alacaklar kanunen belirlenirken, KÜMİ FRS’ye göre çeşitli nedenler ile tahsil imkanlarının güçleşmiş olan alacaklar kapsama girmektedir.

129 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı (-)/Ticari Alacaklar Değer Düşüklüğü Karşılıkları (-)

KÜMİ FRS şüpheli ticari alacak karşılığını değer düşüklüğü olarak tanımlamış ve bu işlemi zorunlu tutmuştur. Gerçeğe uygun değer üzerinden karşılık ayrılması gerekmektedir.

TDHP’den farlılık anlamında KÜMİ FRS hesap planında aşağıdaki hesaplar da bulunur:

Finansal tablo kullanıcılarının ihtiyacına uygun olarak detaylı olarak ayrıştırılan bu hesaplarla KÜMİ FRS, gerçeğe uygun değerlenmiş ve ayrıntılı sınıflandırılmış finansal bilgileri içermektedir.

Diğer Alacaklar

TDHP ve KÜMİ FRS’de diğer alacaklar grubu birbiri ile uyumludur. Esas faaliyet konusu dışında kalan senetli veya senetsiz alacakların izlendiği gruptur.

131 Ortaklardan Alacaklar

TDHP ile KÜMİ FRS tamamen birbiri ile uyumludur.

132 İştiraklerden Alacaklar /Bağlı Ortaklıklardan, İştiraklerden ve Müşterek Girişimlerden Alacaklar

Yatırım yapılan işletmenin üzerinde önemli bir etkenin bulunması, örneğin bir işletmenin %20 ve daha fazla oy hakkında sahip olunması iştirak olarak belirlenmiştir. Başka bir işletme tarafından kontrol edilen işletme de bağlı ortaklık olarak belirlenmiştir. KÜMİ FRS hesap planında iştirakler ve bağlı ortaklıklar ile ilgili alacaklar 132 Bağlı Ortaklıklardan, İştiraklerden ve Müşterek Girişimlerden Alacaklar hesabında izlenmektedir.

135 Personelden Alacaklar

TDHP ile KÜMİ FRS tamamen birbiri ile uyumludur.

136 Diğer Çeşitli Alacaklar-138 Şüpheli Diğer Alacaklar/136 Diğer Çeşitli Alacaklar-137 Şüpheli Diğer Alacaklar

TDHP ile KÜMİ FRS tamamen birbiri ile uyumludur.

137 Diğer Çeşitli Alacaklar Reeskontu (-)/138 Ertelenmiş Vade Farkı Gelirleri(-)

İtibari-nominal değeri ile izlenen varlıkların reeskonta tabi tutulması suretiyle izlenilen kayıtların yerine KÜMİ FRS’de vadeden dolayı elde edilecek gelirlerin 138 Ertelenmiş Vade Farkı Gelirleri(-) hesabında izlenmesi söz konusudur. Vergi Usul Kanunu’na göre reeskontun ihtiyari olması karşısında KÜMİ FRS için gerçeğe uygun sunum amaçlandığından hesabın işleyiş tarzı farklılık göstermektedir.

139 Şüpheli Diğer Alacaklar Karşılığı (-)

TDHP ile KÜMİ FRS tamamen birbiri ile uyumludur.

Stoklar

TDHP ile KÜMİ FRS arasında farklılıklar bulunmaktadır.

KÜMİ FRS ve TDHP, stoklar için 1 yıldan kısa vadeli alımlarda vade ayrımı yapmaksızın nakit tutar üzerinden stokları kayıtlara almaktadır. Satın alma ve dönüştürme maliyetleri açısından farklılıklar görülmektedir. Ancak KÜMİ FRS’de stoklar için, net gerçekleşebilir yöntemi uygulanmamaktadır. Ancak 1 yıldan daha uzun süreli vadeler için vade farkı ayrıştırması yapılacaktır. Fark tutar 650 Ticari Borçlara İlişkin Vade Farkları hesabına aktarılacaktır.

150-151-152-153 Stok Hesapları

KÜMİ FRS’ye göre, stokların satın alımında katlanılan vade farkı maliyetinin cari dönem kâr/zararına yansıtılması gerekir. İşletmeler stoklar hesabını nakit değer ile ölçecektir.

Stoklar, vade farkı ayrıştırılmaksızın, ödenen veya ödenmesi beklenen nakit tutar üzerinden ölçülür. Stoklara ilişkin borçlanma maliyetleri oluştukları dönemde kâr veya zarara yansıtılır.

Örnek:

FAC A.Ş. 1 Haziran 2022 tarihinde peşin bedeli 10.000 TL olan malı  15 ay vadeli olarak 12.000 TL bedelle satın almıştır. KDV oranı %20’dir.

İlk iktisaptan sonra yürütülecek vade farkı tutarı 780 Finansman Giderleri hesabında muhasebeleştirilecektir.

Stokların dönüştürülmesinde TDHP ile KÜMİ FRS birbiri ile uyumlu olup tam maliyet yöntemi kullanılmaktadır: Dönem içinde ortaya çıkan tüm maliyetler toplanmak suretiyle maliyet belirlenmektedir.

157 Diğer Stoklar

TDHP ile KÜMİ FRS tamamen birbiri ile uyumludur.

158 Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı (-)

Gerçeğe uygun sunum ilkesine göre, tüm işletmeler dönem sonlarında değerleme işlemi yaparken, ilgili değer düşüklüğünü hesaplayarak finansal tablolarını hazırlar. Bu açıdan TDHP ile KÜMİ FRS tamamen birbiri ile uyumludur.

KÜMİ FRS’ye göre, raporlama dönemi sonunda stokların tahmini satış fiyatının maliyet bedelinden %10 veya daha fazla düşük olması durumunda söz konusu değer düşüklüğü tutarı finansal tablolara yansıtılır. Bu tutar, değer düşüklüğü zararını oluşturur ve Kâr veya Zarar Tablosunda “Satışların Maliyeti” kaleminde gösterilir.

159 Verilen Sipariş Avansları

TDHP ile KÜMİ FRS tamamen birbiri ile uyumludur.

Hizmet Maliyetleri

KÜMİ FRS ile TDHP arasında bulunan farklılıklardan en önemlisi KÜMİ FRS’de hizmet maliyetlerinin stoklar grubunda yer almasıdır.

154 Tamamlanmamış Hizmet Maliyetleri hesabı 151 Yarı Mamuller hesabı ile aynı işleyiş tarzına sahiptir. 155 Tamamlanmış Hizmet Maliyetleri hesabı da 152 mamuller hesabı gibi işlemektedir. 156 Yoldaki Stoklar hesabı, işletmenin iktisap edip henüz deposuna gelmeyen stok kalemleri için kullanılmaktadır.

Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri

KÜMİ FRS hesap planında 160-167 Numaralı Hesaplar Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetlerini izlemekte kullanılır.

Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları

Bir yıl içerisinde giderleştirilmesi beklenen borçların ve tahsil edilmesi beklenen alacakların izlendiği gruptur. TDHP ile KÜMİ FRS tamamen birbiri ile uyumludur.

180 Gelecek Aylara Ait Giderler

TDHP ile KÜMİ FRS tamamen birbiri ile uyumludur.

181 Gelir Tahakkukları

TDHP ile KÜMİ FRS tamamen birbiri ile uyumludur.

KÜMİ FRS ile TDHP’de yer almayan aşağıdaki hesaplar eklenmiştir.

Diğer Dönen Varlıklar

Diğer dönen varlıklar grubu TDHP ile KÜMİ FRS tamamen birbiri ile uyumludur.

196-199 Numaralı Hesaplar KÜMİ FRS’de kullanılmayacaktır.

Duran Varlıklar Bölümünün Çevrimi: 

Bilançonun aktifleri içerisinde yer alan Duran Varlıklar bölümü işletmeye birden fazla faaliyet döneminde katkı sağlaması beklenen varlıklar olarak tanımlanır. KÜMİ FRS ve MSUGT arasında işleyiş farklılıkları vardır.

Ticari Alacaklar

TDHP ile KÜMİ FRS tamamen birbiri ile uyumludur. 223 Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri (-) hesabı ile uzun vadeli olarak verilen çeklerin izlenmesi sağlanmıştır.

Diğer Alacaklar

12 ay içerisinde nakte dönüşmesi beklenmeyen Diğer Alacaklar için vade ayrımı yapılarak 228 Ertelenmiş Vade Farkı Gelirleri (-) hesabı kullanılmalıdır.

Mali Duran Varlıklar ve Finansal Yatırımlar

TDHP’de finansal tablo kullanıcılarının ihtiyaca uygunluk esasına dayalı bilgiye ulaşamamalarından ötürü, KÜMİ FRS, gerçeğe uygunluk ve ihtiyaca uygunluk esaslarına göre finansal tablo kullanıcılarının finansal bilgileri daha etkili yorumlayabilmesini sağlamaktadır.

KÜMİ FRS, bağlı ortaklık ve iştiraklerin ilk ve sonraki değerlemelerinin maliyet yöntemi ile yapılmasını belirtmekte ve öz kaynak yöntemine yer vermemektedir.

Maddi Duran Varlıklar

TDHP ile KÜMİ FRS hesap planları birbiri ile uyumludur.

KÜMİ FRS maddi duran varlıkların ilk ölçümünde maliyet bedelini kullanmak suretiyle TDHP ile uyumludur. Yatırım amaçlı gayrimenkullerin ayrıştırılması KÜMİ FRS’de ihtiyaridir. KÜMİ FRS’ye göre maddi duran varlığın 1 yıldan az olan tüm borçlanma maliyetleri oluştukları dönemde kâr veya zarara aktarılacaktır, oysa TDHP/MSUGT gereğince borçlanma giderleri direkt maliyete aktarılıyordu.

Örnek:

FAC A.Ş. inşaatı 10 ay süren bir yönetim binası için banka kredisi kullanmıştır. Borçlanma maliyetleri hariç 1.000.000 TL bedel karşılığı harcama yapılmıştır. Borçlanma maliyeti 250.000 TL olmuştur. Arsa maliyeti 200.000 TL’dir.

Amortismanlar

KÜMİ FRS’ye göre, arsa ve araziler hariç maddi duran varlıklar için amortisman uygulaması zorunludur. Maddi duran varlığın faydalı ömür süresince toplam amortisman sistematik olarak dağıtılacaktır. Maddi duran varlıklarda kıst amortisman uygulaması yapılır ve kullanım süresi günlük olarak hesaplanır.

Amortismana tabi tutar maddi duran varlığı maliyet bedeli veya yeniden değerlemeye tabi tutulmuş ise, bu değerden kalıntı değerinin indirilmesinden sonra bulunan tutarıdır. KÜMİ FRS’de yeniden değerleme yapılması ihtiyaridir, ancak gerçeğe uygun değerin tespiti için yeniden değerleme yapılması önerilir.

Maddi Olmayan Duran Varlıklar

TDHP ile KÜMİ FRS maddi olmayan duran varlıklar grubunda kısmen uyumludur.

KÜMİ FRS’de kuruluş giderleri aktifleştirilmeyip doğrudan dönemin gideri olarak kaydedilecektir. Araştırma ve Geliştirme giderleri de direkt olarak dönem giderine aktarılacaktır. İşletme içerisinde oluşturulan maddi olmayan duran varlıklar aktifleştirilmeyip doğrudan dönem giderlerine aktarılması gerekmektedir.

KÜMİ FRS’de özel maliyetler maddi duran varlıklar içerisinde yer almaktadır: 256 Diğer Maddi Duran Varlıklar hesabında izlenecektir.

Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları

Diğer Duran Varlıklar

TDHP ile KÜMİ FRS hesap planları birbiri ile uyumludur.

Pasifler

Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Bölümünün Çevrimi: 

Mali Borçlar

İşletmenin finans kuruluşlarına olan yükümlülük ve borçlanma araçlarından kaynaklanan yükümlülüklerin izlendiği gruptur.

KÜMİ FRS ile TDHP’nin hesap planı açıklamaları birbiri ile uyumludur.

301 Finansal Kiralama İşlemlerinden Borçlar

KÜMİ FRS’de finansal kiralama şirketleri dışında kalan tüm finansal kuruluşlara borçların izlenebildiği 301 Diğer Finans Kuruluşlarına Borçlar hesabının kullanılması gerekir.

Finansal kiralama işlemeleri bir varlığın iktisap edilmesi değil, kullanım hakkının elde edilmesidir. KÜMİ FRS’ye göre, finansal kiralama işleminde katlanılan maliyetler aktifleştirilecektir. TDHP ile uyumludur.

306 Çıkarılmış Diğer Menkul Kıymetler

TDHP ile KÜMİ FRS tamamen birbiri ile uyumludur.

308 Menkul Kıymetler İhraç Farkları

TDHP ile KÜMİ FRS tamamen birbiri ile uyumludur.

Ticari Borçlar

TDHP ile KÜMİ FRS tamamen birbiri ile uyumludur.

322 Borç Senetleri Reeskontu (-)

KÜMİ FRS2de vade farkı ayrıştırması yapılmayacağından, sadece reeskont işlemleri için 328 Ertelenmiş Vade Farkı Giderleri (-) hesabı kullanılmaktadır.

326 Alınan Depozito ve Teminatlar

TDHP ile KÜMİ FRS tamamen birbiri ile uyumludur. KÜMİ FRS’de alınan depozito ve teminatlar 334 Alınan Depozito ve Teminatlar hesabında izlenecektir.

322 Verilen İleri Tarihli Çekler hesabında vadeli çekler izlenmektedir.

Diğer Borçlar

TDHP ile KÜMİ FRS tamamen birbiri ile uyumludur.

Alınan Avanslar

TDHP ile KÜMİ FRS tamamen birbiri ile uyumludur.

Ödenecek Vergi ve Diğer Yükümlülükler

Örnek: FAC A.Ş. işletmesi 2023 yılı Nisan ayında matrahsız bir kurumlar vergisi beyannamesi vermiştir.

Bu durumda, tahakkuk fişi üzerinde gelir üzerinden alınan vergiler değil, damga vergisi vb. tutarlar yer alacak olup, bu bedeller 364 Ödenecek Diğer Vergiler hesabında izlenecektir.

Borç ve Gider Karşılıkları

TDHP ile KÜMİ FRS tamamen birbiri ile uyumludur.

Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları

TDHP ile KÜMİ FRS tamamen birbiri ile uyumludur.

KÜMİ FRS’de 382 Alınan Devlet Teşvikleri  hesabı alınan veya alınacak olan devlet teşviklerinin uygulanan geçerli finansal raporlama çerçevesine göre ileriki aylarda kâr veya zarar hesaplarına aktarılacak olan kısmının izlenmesinde kullanılır.

Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar

TDHP ile KÜMİ FRS tamamen birbiri ile uyumludur.

Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Bölümünün Çevrimi:

TDHP ile KÜMİ FRS tamamen birbiri ile uyumludur. KÜMİ FRS’de ertelenmiş vergi varlığı ve yükümlülüğü hesaplanmayacaktır. Kısa vadeli yabancı kaynaklar bölümündeki çevrim aynen uygulanacaktır.

Öz Kaynaklar Bölümünün   Çevrimi:

TDHP ile KÜMİ FRS tamamen birbiri ile uyumludur. TDHP hesap planında paya dönüştürülebilir borçlanma araçları için yer olmadığı için, 500 hesabın alt hesapları kulanılırken, KÜMİ FRS’de 504 Paya Dönüşen Borçlanma Araçları hesabı 306 Paylara Dönüştürülebilir Borçlanma Araçlarının Finansal Yükümlülük Bileşenleri hesabı ile kullanılmak suretiyle işlem yapılır.

Örnek: FAC A.Ş. paylara dönüşebilir borçlanma aracı olarak 200.000 TL bedelle menkul kıymet ihraç etmiş olsun. Bu borçlanma aracı ise, 25 Kasım 2022 tarihinde paya dönüşmekte olup ilgili muhasebe kayıtları aşağıdaki gibi olacaktır.

25 Kasım 2022 Tarihli Yevmiye Kaydı

Sermaye Yedekleri

TDHP ile KÜMİ FRS tamamen birbiri ile uyumludur. Yeniden değerleme artış farklarının izlenmesinde TDHP ile KÜMİ FRS arasında farklılık bulunmamaktadır.

KÜMİ FRS’de yeniden değerleme uygulaması ihtiyaridir. Eğer yeniden değerleme yapılırsa, BOBİ FRS ile uyumlu olarak öz kaynak grubunda değişiklikler yapılacaktır. Yeniden değerleme yapılmazsa, TDHP ile KÜMİ FRS arasında farklılık bulunmayacaktır.

Kar Yedekleri

TDHP ile KÜMİ FRS tamamen birbiri ile uyumludur.

Geçmiş Yıl Zararları

TDHP ile KÜMİ FRS tamamen birbiri ile uyumludur.

Dönem Net Kârı/Zararı

TDHP ile KÜMİ FRS tamamen birbiri ile uyumludur.

Gelir Tablosu Dönüşümü

Temel mali tablolar arasında yer alan gelir tablosunu KÜMİ FRS’ye çevriminde aşağıda belirtilen işlemler yapılır.

KÜMİ FRS’ye Dönüştürülmüş Gelir Tablosu